تشریفات گمرکی یا همان تشریفات لازمه برای ترخیص کالا‌های وارداتی و صادراتی از گمرک، یکی از موضوعات مهمی است که هر تاجری باید اطلاعات خوبی درباره آن داشته باشد. این فرایند‌های ترخیص باید با قوانین امور گمرکی و همچنین آیین نامه‌های اجرایی از جمله تنظیم اظهارنامه گمرکی همخوانی داشته باشد. در ادامه با تریدجو همراه باشید تا بیشتر درباره جزئیات این فرایندها و نکات مهم در آنها صحبت کنیم.
تشریفات گمرکی یا Customs Formalities
به تمام فعالیت‌هایی که بین تاجر یا نماینده قانونی او و گمرک انجام می‌شود تا تمامی مقررات و آیین نامه‌های گمرکی به درستی رعایت شوند، اصتلاحا تشریفات گمرکی گفته می‌شود. این فرایندها در نهایت منجر به ترخیص کالای مد نظر از گمرک خواهند شد؛ لذا گاها با تعریف تشریفات لازم برای ترخیص کالا نیز شناخته می‌شوند.
بررسی اظهارنامه، تطبیق کالای موجود در گمرک با اسناد، بررسی مجوز‌ها و گواهی‌های تسلیمی توسط تاجر با هدف ترخیص کالا به گمرک و همچنین اطمینان از درستی ارزش کالای اظهاری به گمرک، از جمله بخش های این فرایند هستند.
تنظیم و ارائه اظهارنامه واردات
در اولین بخش از تشریفات گمرکی، صاحب کالا یا نماینده قانونی وی باید اظهارنامه ای را تنظیم کرده و همراه با مدارک زیر به به بخش تطبیق اسناد در گمرک ارائه کند:
- اظهارنامه تنظیم شده (شامل پیشنویس و فرم تکمیل شده آن)
- کپی کارت بازرگانی معتبر
- ترخیصیه
- گواهی مبدا
- فاکتور یا سیاهه خرید
- پیش‌فاکتور (پروفرما)
- اعلامیه تامین ارز با نامه برات (اگر از پرداخت اسنادی برات برای پرداخت استفاده کرده‌اید)
- بارنامه
- قبض انبار
- بیمه‌نامه
- لیست عدل‌بندی
- مجوز ثبت سفارش
- پروانه بهره‌برداری (در صورتی که شرکتی تولیدی هستید)
- مجوز‌های قانونی از جمله استاندارد و گواهی بهداشت و مجوز‌های دیگری که در زمان ثبت سفارش اخذ می‌شوند
- پروانه صادراتی (اگر مد نظر دارید کالایی را برای صادرات ترخیص کنید)
- وکالتنامه رسمی و یا کارت حق العملکاری
پس از اینکه تمامی مدارک لازمه به گمرک
ارائه شد، بررسی آنها اغاز شده و همه مدارک با کالای مد نظر تطبیق داده می‌شوند.
فرایند های تطبیق مدارک تحویلی در گمرک
تمامی بخش‌های این مرحله از فرایند ترخیص کالا، توسط دایره فنی و یا دایره احراز هویت انجام می‌شود. این فرایند تطبیق شامل سه مرحله کلی است که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
احراز مالکیت
اطلاعات فردی کسی که اظهارنامه، اسناد خرید مهر شده توسط بانک و همچنین حواله ترخیص به نام او ثبت شده در این مرحله توسط گمرک تنظیم و ثبت می‌شوند. قبض انبار و بارنامه نیز به نام همین شخص خواهد بود و در صورت نیاز به احراز هویت در گمرک، بایستی از این مدارک استفاده کرد.
احراز صلاحیت صاحب کالا
در این مرحله مسئولین مربوطه، استعلام سابقه صاحب کالا و همچنین کارت بازرگانی وی را گرفته و مورد بررسی قرار می‌دهند. این موارد شامل داشتن اعتبار و ابطال نشدن کارت بازرگانی، نداشتن محرومیت های قانونی برای مراودات بین المللی و یا ممنوعیت در دخل و تصرف اموال شخصی و در نهایت عدم بدهی به گمرک می‌باشد.
بررسی اسناد
در این مرحله از بررسی‌ها، موارد ذکر شده در اظهارنامه با دیگر اسناد تطبیق داده می‌شود. در صورت گرفتن تاییدیه بخش بررسی اسناد، وجود سند حمل و قبض انبار نیز چک می‌شود و پس از آن عملا کار دایره فنی برای ترخیص کالای شما به اتمام می‌رسد.
به عنوان اخرین مرحله از فرایند‌های تطبیق مدارک، شماره ثبت یا کوتاژ به همراه مهر تایید برای کالای شما ثبت می‌شود و همچنین زمان اظهار نیز به صاحب کالا اعلام خواهد شد. پس از انجام این مرحله، کالایی که کوتاژ دریافت کرده باشد عملا به عنوان اظهار شده شناخته خواهد شد. سپس در مرحله بعد صدور پروانه گمرکی و در نهایت ترخیص کالا انجام خواهد شد.
نکاتی مهم در فرایند های تشریفات گمرکی
با توجه به اینکه انجام فرایند‌های گمرکی از قوانین خاصی پیروی می‌کند، در مواردی باید با دقت زیادی انجام شوند. لذا انجام آنها برای افرادی که به تازگی وارد تجارت‌های بین المللی شده اند ممکن است بسیار زمانبر باشد. رعایت نکات زیر برای کاهش هر چه بیشتر زمان ترخیص کالا‌های شما و همچنین صرفه‌جویی در هزینه‌ها کاربردی خواهند بود:
بسته‌بندی صحیح محصول
بسته‌بندی صحیح محصولات، از خرابی و یا آسیب‌دیدگی آنها در مدت زمانی که ممکن است فرایند ترخیص و تشریفات گمرکی به طول بیانجامد جلوگیری می‌کند. با توجه به اینکه ممکن است با کوچک‌ترین مغایرتی بین اطلاعات و گواهی‌های ارائه شده به گمرک فرایند ترخیص با تاخیر مواجه شود، این امر از اهمیت بیشتری نیز برخوردار خواهد بود.
تکمیل نمودن تمامی اسناد و مدارک لازمه
در حال حاضر می‌توانید با استفاده از سیستم آنلاین گمرک جمهوری اسلامی ایران، مراحل زیادی از ارائه اظهارنامه را به صورت آنلاین انجام دهید. با کمک این سامانه افراد می‌توانند با سرعت بیشتر اسناد مربوطه را آپلود کرده و با خطا‌های بسیار کمتری نسبت به قبل، در بخش ارائه اظهارنامه مواجه شوند.
با این حال بخش‌های پر اهمیتی در بین اسناد وجود دارد که در صورت بروز هرگونه خطایی در آنها مسئولیت نهایی متوجه تنظیم کننده خواهد بود. به عنوان مثال اظهارنامه حقوق ورودی، بخشی از اطلاعات مهم درج شده در اظهارنامه است. در این بخش شما ارزش نهایی کالای خود را (که حاصل ضرب مبلغ ارزش‌گذاری شده روی کالا در ماخذ است) اعلام می‌کنید. در صورت ذکر اشتباه این مبلغ، ممکن است ضرر‌های مالی بسیاری برای شما به وجود بیاید.
بررسی تعیین شده بودن قیمت کالای مد نظر با مراجعه به مرکز توسعه صادرات
پیش از اینکه برای تنظیم و ارائه اظهارنامه به گمرک مراجعه کنید لازم است تا از طریق مرکز توسعه صادرات بررسی کنید کالای مد نظر شما پیش از این قیمت‌گذاری شده است یا خیر. اگر قیمت‌گذاری درستی از آن وجود نداشته باشد لازم است تا شما علاوه بر مدارکی که همراه با اظهارنامه لازم به ارائه هستند، درخواستی کتبی به همراه یک نمونه از کالای مد نظرتان را برای مرکز توسعه ارائه کنید تا قیمت‌گذاری لازمه به درستی انجام شود.
سپردن انجام تمامی این کار‌ها به یک شرکت بازرگانی با تجربه
با توجه به تمامی موارد حائز اهمیتی که گفته شد، یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای تسریع در فرایند ترخیص کالا استفاده از شرکت‌های بازرگانی معتبر و با سابقه است. این شرکت‌ها به موجب فعالیت‌های بسیاری که در امور بازرگانی داشته اند، به خوبی موانع و نکات حساس در بخش‌های مختلف تشریفات گمرکی را می‌شناسند.
تریدجو با بالغ بر 17 سال تجربه در زمینه امور تجارت بین المللی، می‌تواند تا مقدار بسیاری از سرمایه شما در مقابل بلوکه شدن و همچنین خطرات دیگر در مراودات برون مرزی محافظت کند.
